Tìm hiểu tiêu chuẩn JASO dành riêng cho dầu nhớt xe máy

Ở những chủ đề trước, chúng ta đã tìm hiểu 2 thông số rất quan trọng của dầu nhớt, đó là API và SAE. Chỉ cần nắm vững kiến thức về 2 chỉ số này là một người bình thường cũng có thể tự lựa chọn được dầu nhớt cho ô tô của mình.

Vậy còn những thông số khác ghi trên nhãn hộp như JASO, ACEA, ILSAC… thì sao ? Chúng có liên quan gì ?

Đúng vậy, API và SAE liên quan mật thiết đến dầu nhớt động cơ ô tô, vì một cái thể hiện bạn cần nhớt gì cho xe chạy xăng hay xe chạy dầu, và một cái thì cho bạn biết bạn cần độ nhớt bao nhiêu là phù hợp. Do đó tôi mới nói đó là 2 thông số quan trọng nhất với người đi ô tô. Chỉ cần bấy nhiêu là bạn có thể tự ra cửa hàng mua về nhà thay cho xe được rồi, mà ko cần phải ai tư vấn gì. Cũng ko cần tham khảo gì thêm một số những tiêu chuẩn khác của nhớt, ví dụ như ACEA, ILSAC… chẳng hạn.

Đối với xe máy, ngoài hai tiêu chí nêu trên thì còn cần điều gì nữa ?

Theo quan điểm của Totachi Hà Nội, có một thông số được coi là quan trọng nhất, cần được xem đầu tiên khi lựa dầu nhớt cho xe máy, đó là JASO. Vậy lí do gì khiến JASO được chúng tôi nhấn mạnh sự khuyến cáo như vậy ? Chúng ta hãy cùng thảo luận về chủ đề này nhé:

JASO là gì ? Tại sao người thay dầu nhớt xe máy cần phải biết ?

Tổ chức – Hiệp hội JASO

• JASO là từ viết tắt của Japanese Automotive Standards Organization (Cơ quan Tiêu chuẩn Phương tiện Cơ giới Nhật Bản)
• Tổ chức này đưa ra các tiêu chuẩn riêng của mình về qui cách chất lượng và phạm vi ứng dụng cho các động cơ xăng dầu Nhật Bản.
• Từ năm 1994, JASO đã phát triển một tiêu chuẩn mới cho dầu nhớt nhằm tối đa các tính năng phù hợp với công suất và yêu cầu ngày càng cao của các động cơ hiện đại. Đây được xem là những tiêu chuẩn mới dùng để thay thế và bổ sung cho những tiêu chuẩn đã cũ , chỉ thích hợp với loại phân cấp dầu nhớt xe máy dành cho xe 2 thì. Với hệ tiêu chuẩn mới này, JASO đã phát triển thêm những yêu cầu mới sao cho loại dầu nhớt với những tính năng và chức năng hoạt động bôi trơn tốt và an toàn cho các động cơ 4 thì được cho là có những đặc điểm giống với động cơ ô tô hơn.

Dầu nhớt cần có gì để đạt chuẩn JASO ?

Có thể nhiều người không biết rằng, dầu nhớt dành cho động cơ xe máy phức tạp hơn nhiều so với dầu nhớt dành cho động cơ xe hơi. Nguyên nhân là vì, trong khi ô tô có nhớt bôi trơn riêng cho từng loại, thì dầu nhớt xe máy phải bôi trơn đồng  thời cho cả động cơ lẫn bộ ly hợp.

Chính vì sự khắt khe trong kiểm định chất lượng cho từng dòng xe máy khác nhau mà dầu nhớt xe máy phân loại theo chuẩn JASO T904 được chia làm 4 cấp: JASO MA, JASO MA1, JASO MA2 and JASO MB. Sự phân loại này dựa trên kết quả kiểm ma sát hộp số (clutch system friction test) theo phương pháp JASO T904:2006 .

Để đạt chuẩn JASO, trước hết dầu nhớt phải đáp ứng được một trong các cấp chất lượng dưới đây:

• API SG, SH, SJ, SL, SM
• ILSAC GF-1, GF-2, GF-3
• ACEA A1/B1, A3/B3, A3/B4, A5/B5, C2, C3

Tiếp theo là những thông số về ma sát cần đo lường chính xác:

• Hệ Số Ma Sát Động (Dynamic Friction Characteristic Index – DFI)
• Hệ Số Ma Sát Tĩnh (Static Friction Characteristic Index – SFI)
• Hệ Số Dừng (Stop Time Index – STI)

Kết quả đo kiểm các ma sát nói trên phải được làm theo phương pháp JASO T904:2006, và số liệu thu được phải nằm trong giới hạn tiêu chuẩn như sau:

Dãy JASO MA được chia nhỏ hơn thành 2 dãy – JASO MA1 và JASO MA2 – như sau:

Nếu cả ba chỉ số của mẫu nhớt JASO MA đều nằm trong dãy MA1 thì mẫu nhớt được xét đạt chuẩn JASO MA1. Nếu cả ba chỉ số đều nằm trong dãy MA2 thì mẫu nhớt được xét đạt chuẩn JASO MA2. Nếu một vài chỉ số nằm trong dãy MA1 nhưng các chỉ số còn lại nằm trong dãy MA2 thì mẫu nhớt chỉ đạt  chuẩn JASO MA.

Dầu nhớt đạt JASO có tác dụng gì ?

Dầu nhớt đạt chuẩn JASO T904 được áp dụng cho các động cơ xăng 4 thì, và đặc biệt cho động cơ xe máy. Chúng ta đều biết tác dụng chính của dầu bôi trơn là làm giảm ma sát, ma sát càng ít càng tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên đối với xe máy có bộ ly hợp nằm trong dầu (xe số mà chúng ta thường đi như wave, dream, exciter,…) ma sát quá thấp lại dẫn đến nguy cơ trượt ly hợp gây hư hỏng cho hộp số.

Do đó, dựa vào các thông số ma sát như bảng ở trên mà JASO phân thành 2 loại chính đó là MA và MB:

• Các tiêu chuẩn JASO T904-MA và MA2 được thiết kế để phân biệt dầu đáp ứng yêu cầu làm việc với bộ ly hợp ướt (“wet clutch”: bộ ly hợp đặt trong dầu và dùng dầu để tản nhiệt & bôi trơn – thường dùng trong xe máy). Do vậy tiêu chuẩn này đặc biệt thích hợp cho dòng xe côn tay thể thao mạnh mẽ. Bạn có thể tham khảo sản phẩm tại ĐÂY
• JASO T904-MB đáp ứng yêu cầu làm việc với bộ ly hợp khô (“dry clutch”:  được hiểu là không nhúng dầu – thường dùng trong xe tay ga và xe ôtô)

Riêng với các động cơ xăng 2 thì (2T), tiêu chuẩn JASO được đặt tên riêng là JASO M345 (FA, FB, FC). Dầu nhớt 2T được pha trộn với xăng theo một tỉ lệ thích hợp và đi vào buồng đốt để bôi trơn xi-lanh, pít-tông, bạc xéc-măng, vì thế bị đốt cháy cùng với nhiên liệu. Đó là kiểu bôi trơn tiêu hao toàn bộ nên dầu nhớt cần được bổ sung liên tục. Dầu nhớt 2T cần phải lỏng để dễ trộn lẫn với xăng (vì vậy trong thành phần dầu 2T có dung môi).

Dầu 2T còn phải cháy sạch để ít tạo cặn làm bẩn bou-gi, pít-tông, xéc măng và tắc ống xả khí thải (ống pô) nên các phụ gia dùng cho dầu 2T cũng khác với dầu 4T. Vì động cơ 2T và dầu nhớt xe máy dành riêng cho 2T là rất ít trên thị trường, nên chúng tôi sẽ không phân tích kĩ ở đây, hẹn các bạn ở một chuyên đề khác.

Như vậy, để các bạn dễ nhớ và hình dung hơn, chúng ta có thể tóm tắt nội dung bài viết theo bảng hình vẽ sau đây:

Tổng kết

Dầu nhớt cho xe tay ga thì có dùng được cho xe số hay không ? Và ngược lại ? Câu hỏi này rất thú vị và chúng tôi thấy được nhiều người quan tâm, đặc biệt là tại thị trường Việt Nam với lưu lượng xe máy khổng lồ. Chúng tôi sẽ có một bài riêng để trả lời chủ đề này và các câu hỏi liên quan, các bạn hãy đón chờ xem nhé.

Như vậy chúng ta đã tìm hiểu thông số quan trọng nhất của dầu nhớt xe máy. Hy vọng, sau bài viết này mọi người đã phân biệt được loại nào cho xe ga, hay xe số, loại nào là xe 2 thì, hay xe 4 thì… từ đó lựa chọn được chính xác nhớt nào cho xe của mình. Chúc các bạn lái xe an toàn !